Soft Skills Nedir? Neden Önemlidir? Nasıl Geliştirilir?

Kurumsal şirketler uzun vadeli performans, verimlilik ve kârlılık için yetenek havuzlarını olabildiğince geniş tutmaya çalışır. Ekip üyelerinin yeteneklerini sadece tecrübe, akademik başarı ya da yabancı dil bilgisi ile ölçmek mümkün değildir. İş hayatında kalıcı başarı elde edebilmek için kişisel gelişime de önem vermek gerekir. 

İletişim, takım çalışması, problem çözme, liderlik, empati, esneklik, karar verme ve eleştirel düşünme gibi birçok beceri; sayısal olarak ölçümlenemese de iş hayatına değer katar. Uzun ömürlü ve sağlıklı iş ilişkilerinden oluşan, verimli ve dinamik bir çalışma atmosferi için “soft skills” olarak anılan sosyal becerilere yatırım yapmak son derece önemlidir.

Soft Skills Nedir?

Soft skills kavramının Türkçe karşılığı, “yumuşak beceriler” ya da “hassas beceriler” olarak ifade edilebilir. Kişisel niteliklerin yanında davranış ve tutumların da bir araya gelmesiyle oluşan bu beceriler, sosyal hayata her yönden katkı sağlar. “Soft skills ne demek?” sorusu, daha çok soyut ve öznel becerilerden oluşan bir liste ile yanıtlanabilir. Soyut becerilerin sınıflandırılması ve ölçülmesi teknik becerilere göre daha zordur. 

Yabancı dildeki akıcılık ya da bilgisayar programlarını etkin kullanma yeteneği, sınavlar ve testler aracılığıyla ispatlanabilir. Sertifika ve diplomalar temel becerilerin yazılı kanıtı niteliğindedir. Soft skills olarak tabir edilen sosyal beceriler ise kriz durumlarında, baskı altında çalışırken ya da kalabalık ekipleri yönetirken ortaya çıkar. 

Soft skills örnekleri uzun bir liste oluşturur ve bu listeye sosyal hayatı kolaylaştıran beceriler eklenebilir:

• Liderlik,
• İletişim,
• Zaman yönetimi,
• Takım çalışması,
• Problem çözme,
• Eleştirel düşünme,
• Açık fikirlilik,
• Güvenilirlik,
• Yaratıcılık,
• Duygusal zekâ,
• Empati,
• Risk alma,
• Alçak gönüllülük,
• Yenilikçilik,
• İkna,
• Stres yönetimi,
• Karar verme,
• Problem analizi,
• Esneklik,
• Öğrenme çevikliği,
• İş ahlâkı,
• Kapsayıcılık,
• Çatışma yönetimi,
• Etkin dinleme,
• Uyumluluk,
• Müzakere,
• Hedef belirleme,
• Sabır.

Soft Skills Özellikleri Nelerdir?

Soft skills kavramını iyi anlamak için, hard skills olarak dile getirilen karşıt anlamlı ifadeye de yakından bakmak gerekir. Hard skills, Türkçede zor beceriler ya da işe özgü teknik beceriler olarak karşılık bulabilir. Kişinin işini yapabilmesi için zorunlu olan yetenekler, katıldığı sertifika programları, aldığı eğitimler ya da bildiği yabancı diller “hard skills” kapsamında değerlendirilir.

Örgün eğitim, lisans ve yüksek lisans gibi akademik süreçler dışında; bilgisayar programları, çevrim içi eğitimler, yabancı dil sertifikaları ve mesleki kurslar ile temel beceriler geliştirilebilir.

Temel becerilerden farklı olarak hassas beceriler aşağıdaki özelliklere sahiptir:

• Kurallara değil, deneyime dayanır;
• Teknolojik ya da bilimsel değil, sosyal öğrenme içerir;
• Endüstriyel ya da mekanik değildir,
• Metot ve prosedürlerle sınırlandırılması mümkün olmaz,
• Herhangi bir uzmanlık alanına özgü değildir,
• Soyut ve özneldir,
• Öngörülmesi ve tekrarı mümkün olmayabilir.

Soft Skills Neden Önemlidir? 

İş hayatındaki operasyonların temelinde, en az teknik yeterlilik kadar ekip dinamiğinin de önemi vardır. Çalışanların birbirleriyle ve yöneticileriyle olan iletişimi, şirketin başarısına doğrudan etki eder. Soft skills şemsiyesi altında listelenen sosyal becerilerin güçlenmesi, organizasyonun büyümesine ve gelişmesine katkıda bulunur.

Hassas beceriler geliştikçe kişi, sadece iş hayatında değil; aileyi, arkadaşları ya da akrabaları kapsayan sosyal ilişkilerinde de daha başarılı olur. Bu durum iş yaşam dengesinin olumlu yönde gelişmesini, motivasyonun iş dışında da yüksek olmasını sağlar. 

Sadece teknik gerekliliklerin konuşulduğu geleneksel yaklaşımdan farklı olarak günümüz iş dünyasında hassas beceriler ayrı bir yere sahiptir. Hassas becerilerini iş başvurularında ve vaka çalışmalarında ortaya koyabilen aday, şirketler tarafından öncelikli olarak tercih edilebilir. İşin niteliğine göre sabırlı ve kararlı olabilmek, empati kurabilmek ya da analitik düşünebilmek işe alım esnasında adaylara rekabet avantajı sağlar.

Yapay zekâ sohbet robotları gibi teknoloji ürünleri bile sosyal becerileri taklit etmeye ve insani bir dokunuşa sahip olmaya çalışır. Kişilerle duygusal bağ kurmak, kuruma ya da ekibe karşı aidiyet hissini beraberinde getirir. Daha iyi sosyal beceriler, sadakat ve satış anlamında daha iyi sonuçlar anlamına gelir.

İş Hayatında Soft Skills Faydaları Nelerdir?

Çalışanlara ait yetenek setinin hassas becerilerle geliştirilmesi, organizasyon için büyük bir avantaj sağlar.

Çalışanlar her şeyin kontrol altında olduğu, güvenli ve istikrarlı bir çalışma ortamından memnuniyet duyar. Müşteriler ya da tedarikçiler ise çalıştıkları kurumun etik değerler barındırdığını ve sorun çözmede etkin olduğunu bilmek ister. Tüm bunlar, şirket sahiplerine yüksek ekonomik getiri olarak dönebilir.

Soft skills faydaları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Müşteri Hizmetlerini Geliştirir: Problemleri zamanında çözebilen, güçlü iletişim kuran, esnek ve dayanıklılığı yüksek şirketler; müşteri nazarında yüksek itibara sahip olur. Bu durum müşteri sadakatini ve güçlü iş birliklerini beraberinde getirir.
• Satışları Artırır: Hedef belirleme ve hedefler doğrultusunda hareket etme becerisine sahip lider kadrosu, ürün ve hizmet satışlarının artmasını sağlar. Değişime ayak uydurabilme yeteneği, zor koşullar altında bile yüksek performansı beraberinde getirir.
• Çalışan Bağlılığını Artırır: Yöneticilerin sahip olduğu empati, ikna, çatışma yönetimi gibi nitelikler çalışanlara olumlu yönde yansır. Takım çalışmasının ve ekipler arası iş birliğinin gelişmesi çalışan bağlılığını da doğru oranda artıracaktır. 
• İş Birliğini Destekler: Takım çalışması alanında yeteneklerini geliştiren ekipler, sorumluluk üstlenmede ve hedeflere zamanında ulaşmada daha başarılı olur. Fikir alışverişinde bulunabilmek, koordinasyon ve delegasyon gibi yetenekler geliştikçe, performans göstergelerine ulaşma hızı artar.
• Yaratıcılığı Teşvik Eder: Güçlü sosyal ilişkiler ve kapsayıcı yaklaşım, çalışanlarda yaratıcılığı teşvik eder. Mevcut problemler için çözüm geliştirmekten maliyetleri azaltmaya kadar birçok proje yaratıcılık sayesinde ortaya çıkabilir.
• Finansal Gücü Artırır: Verileri doğru analiz etme yeteneği ile riski en aza indirmek ve kaynakları optimize etmek mümkün olur. İş hedeflerine ulaşırken güçlü bir mali yönetime sahip olmak şirketin finansal gücünü artırır ve paydaşlara güven verir.
• Proaktif Olmayı Sağlar: Problemleri henüz büyümeden ele alabilmek ve resme objektif bir biçimde uzaktan bakabilmek hassas beceriler olarak sayılabilir. Bu becerilerin gelişmesi sayesinde şirketler sektörde ya da makroekonomide meydana gelebilecek sorunlara proaktif biçimde yaklaşabilir.

Soft Skills Geliştirmenin Yolları Nelerdir?

Organizasyonlarda hassas becerilerin önemi anlaşıldıktan sonra, bu becerilerin nasıl geliştirileceği merak ediliyor olabilir.

Kişilik özelliği olarak düşünülen birçok sosyal becerinin üzerinde çalışmak ve bu becerileri geliştirmek mümkündür. Hassas beceriler sıfırdan kazanılabilir. Kişinin sabır, esneklik, karar verme ya da problem çözme gibi becerileri geliştirmesi için önce öz farkındalığa sahip olması gerekir. Organizasyonlar da aynı şekilde, eksik yönlerini ve gelişim alanlarını tespit ederek sosyal becerilere gerekli ölçüde düzenli olarak yatırım yapabilirler.

Liderlerin ve yöneticilerin çalışanlarını hassas becerilerini geliştirmeye teşvik etmesi gerekir. Bunun için aşağıdaki yollar izlenebilir:

• Çalışanlarla net ve açık bir iletişim kurmak, onların iletişim becerilerini geliştirmelerini sağlayarak kendilerini açıkça ifade etmelerine yardımcı olmak,
• Sosyal becerilere yönelik bakış açılarını ve bilgi boşluklarını fark etmek ve onlara ihtiyaç duydukları katkıyı sunmak,
• Şirket değerlerinin tüm çalışanlar tarafından benimsenmesini sağlamak,
• Hatalara deneyim ve öğrenme fırsatı olarak yaklaşmak,
• Eleştirel düşünmeyi ve geri bildirim vermeyi teşvik ederek farklı seçeneklerin olumlu ve olumsuz yanlarını değerlendirebilmesini sağlamak,
• Problem çözme ve analitik düşünme zihniyetini teşvik etmek,
• Farklı konu başlıkları üzerinde etkili bir şekilde müzakere etmek,
• Eğitim ve gelişim süreçlerinde başarılı örneklerden ve teknolojik gelişmelerden yararlanmak,
• Hassas beceriler alanında iyi performansları takdir etmek ve ödüllendirmek,
• Çalışanları sosyal ilişkiler bakımından yeni rollerde denemekte cesur olmak,
• Diğer ekiplerde çalışan kişilerle empati kurmak.

Hassas becerileri geliştirmenin farklı yolları bulunur:

• Koçluk: İletişim ve liderlik gibi sosyal becerilerin gelişmesi için en çok tercih edilen yollar koçluk ya da mentorluk olarak ifade edilebilir. Koç tarafından sağlanan gelişim stratejisi, kişinin güçlü ve zayıf yönlerini kapsayan bir analize dayanır.
• Sosyal Öğrenme(Akran Öğrenmesi): Çalışanlar arasında iş birliğini teşvik eden küçük ölçekli projeler ve iş akışları organize etmek, sosyal öğrenmeyi sağlar. Çalışanların benzer bir sosyal grubu paylaştıkları akranlarından geri bildirim alabilmesi ve birbirleriyle içtenlikle iletişim kurabilmesi, yetenek transferi için zemin hazırlar.
• Etkileşimli Atölyeler: Somut problemlerin çözümü için gözetmen ya da eğitmen eşliğinde canlı atölyeler düzenlenebilir. Hoşnutsuz bir müşteri ile karşı karşıya gelmek gibi senaryoların canlandırılması ve eylemler karşısında anlık geri bildirim verilmesi; hangi sosyal becerilerin gelişmesi gerektiğini ortaya koyar.  
• Çevrim İçi Öğrenme: Global düzeyde eğitim öğretim olanaklarından yararlanmak için, çalışanlara çevrim içi öğrenme seçeneği sunulabilir. Mobil cihazlardan erişilebilen sistemler eğitimde hem çalışan hem işveren açısından esneklik sağlar.

Çalışanlarınızı soft skills eğitimi ile tanıştırarak takım çalışması, iş birliği, problem çözme ve zamanı etkin yönetme gibi pek çok alanda kendilerini ve ekiplerini geliştirmelerini sağlayabilirsiniz. Akıllı, yapay zekâ tabanlı LMS’miz üzerinden paylaşıma açabileceğiniz eğitimleri modüller hâlinde düzenleyebilir; çalışanlarınızın soft skills alanındaki gelişim raporlarını anlık olarak izleyebilir ve değerlendirebilirsiniz.